Eski Mısır dilinde Esi,Mısır Tanrıçası,kral tahtı veya tanrı tahtı anlamına da gelen bu kelime,çok eski bir ünvandır. En eski tapınağı Kıpti dilinde Nav_Esi (isis kasabası )denilen Neteru tapınağıdır. İsis’in aynı zamanda ,aşağı Mısır’ın onikinci ilinin Neteru yakınındaki yönetim merkezi Sebennytos’un baş tanrıçası olması ihtimali mevcuttur. İsis ile dokuzuncu ilin başkenti olan Busiris’in tanrısı arasında ilişki kuruldu. İsis bir ana tanrıça sayılıyordu. Yeryüzünün gelecekteki tanrısı olan oğlu da(sonradan Horus adını aldı)genç bir tanrıydı. Busiris’in tanrısı Sebennytos çiftine gösterilen saygıya ortak olunca Osiris (İsis’in yarattığı kişi)adını aldı. Bunun üzerine İsis de kraliçe tanrıça sıfatıyla kral tanrının tamamlayıcısı oldu ve bundan böyle anaların ve çocukların koruyucusu,ailenin gözeticisi olarak kaldı. Efsaneye göre,insanların tanrısı Osiris,erkek kardeşi Seth tarafından hunharca öldürüldü . İsis Osiris’in yeniden dünyaya dönmesini sağladı,ondan bir çocuk yaptı,bu çocuk daha sonra babasının tahtına oturdu. Bu efsane ,tarih öncesinden beri Mısır’ın sosyal hayatı için bir medeniyet yaratıcısı olmuştur. İsis,Osiris’in bütün tapınaklarında Osiris'le bir tutuldu. Hatta,Buto(khebis),kKoptos,Philae tapınaklarında ve İsis'le Hathor'un bir tek tanrı sayıldıkları daha sonraki dönemde daha başka tapınaklarda da en baştaki yerini aldı. Başlangıçta yalnız ve çocuk Horus’u emziren bir kadın şeklinde tasvir edilirken,ana tanrıçalardan biri olunca inek,inek başlı kadın yada saçları inek boynuzlarıyla süslü bir kadın şeklinde tasvir edilmeye başlandı. İsis kültü pek eski zamanlarda gemicilerin uğradıkları limanlarda,adalarda,akdenizin kıyı bölgelerinde yayıldı ve yerleşti. Helenistik dönemde bu yayılma arttı. İsis kültü ege adalarında(delos)kıta Yunanistan'ı ve çok daha az olmakla birlikte anadolu ve batıda tutundu. Tanrıça İsis Yunan Roma nitelikleri kazandı. Demeterle bir sayıldı ve Zeus Serapisle birleşti. Roma imparatorluğu döneminde tanrıçaların ilki,her şey olan tanrıça sayıldı. Mısır kültlerinin Romaya girişi imparatorluk dönemine kadar yavaş oldu. Daha sonra Hadrianus zamanında en yüksek noktasına ulaşan bir hayranlık dönemi başladı. Dine kabul törenleriyle arıtıcı ve çileci ibadetlerle mistik bir din haline gelen bu kültür ve inançların yanında tabi Mısır bibloculuğu da atağa kalktı. Galya’da İspanya’da ren ve tuna kıyılarında İsis tapınakları kuruldu. İsis’e tapanların pek çoğu Roma lejyonlarının askerleriydi. Din adamları sınıfı da,papazlardan,tören alaylarının kutsal eşya taşıyıcılarından,ve tanrıçayı giydiren görevlilerden meydana geliyordu. Törenler tapınağın açılış ve kapanışlarında yapılan günlük birer ayin ve kabul törenleriyle büyük genel şenliklerden ibaretti. Büyük genel şenliklerde,ilkbaharda,ayin alayıyla getirilen,İsis’in gemisi denize indirilir,sonbaharda da oğlunun gövdesinin parçalarını bulan İsis’in acısını temsil eden Osiris’in buluşu töreni yapılırdı.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder